Voeten als steunzolen
In een artikel van het Radboud UMC werden de voeten van Afrikanen vergeleken met de voeten van Nederlanders: Afrikaan loopt op natuurlijke steunzool. Het blijkt dat in Westerse landen veel meer voetklachten voorkomen dan in Afrikaanse landen. Er worden verschillen geconstateerd in de bouw van de voet en in de techniek van de afwikkeling. Afrikanen hebben plattere voeten dan Nederlanders en in de afwikkeling verdelen ze de druk anders over midden- en voorvoet: Afrikanen blijven langer op de middenvoet en minder lang op de voorvoet dan Nederlanders. Al met al wordt de druk over een groter oppervlakte verdeeld. De conclusie van het onderzoek is dat Afrikanen als het ware ingebouwde steunzolen hebben. Met steunzolen wordt het voetoppervlak namelijk ook groter gemaakt. Steunzolen worden daarom gezien als de aangewezen oplossing voor voetklachten bij Nederlanders.
Tot zover het artikel. Wat kunnen we hiervan leren? Dat er verschillen zijn in bouw tussen Afrikanen en Nederlanders is ongetwijfeld waar en dat gaat over meer dan alleen de voeten. Maar wil dat zeggen dat Nederlanders genetisch zo gemankeerd zijn dat de enige oplossing voor hun voetklachten bestaat uit steunzolen? Waar het artikel totaal aan voorbij gaat, is het feit dat Nederlanders vanaf het moment dat ze leren lopen schoenen aan krijgen, het liefst lekker stevige stappers met een goed voetbed. Dat doet iets met je voeten: ze worden in een bepaalde vorm gedwongen en worden tegelijkertijd verzwakt door de ondersteuning die ze krijgen. Vrijwel alle Nederlanders lopen hele dagen met een hakverhoging onder de hiel, zowel mannen als vrouwen. Een echt platte schoen is in het “normale” segment niet te krijgen. Dit betekent dat de druk bij vrijwel iedereen te veel naar de voorvoet wordt verlegd. Afrikanen lopen nog vaak op blote voeten of zeer minimalistisch schoeisel (zoals slippers). De vraag is wat er gebeurt nu de welvaart toeneemt en steeds meer Afrikanen in de steden op schoenen lopen: krijgen ze dan ook meer voetklachten? Ik denk eigenlijk van wel.
Ik weet dat individuele gevallen geen wetenschappelijke waarde hebben, maar ik wil hier toch mijn eigen voorbeeld nog eens aanhalen. Ik heb heel erg holle voeten (totaal in overeenstemming van wat in het artikel staat) en mijn voorvoeten zijn door jarenlang op hakken lopen flink doorgezakt. Ik had op gegeven moment altijd pijn in mijn voeten en ook altijd vervelende eeltvorming in het midden onder de voorvoet. Ik kreeg zelfs plantair fasciitis. Volgens de fysiotherapeut en de podoloog zou ik de rest van mijn leven steunzolen moeten dragen en hardlopen was al helemaal niet aan te raden met dit soort voeten. Het is echter heel anders gegaan. Ik heb namelijk zowel mijn schoeisel als mijn looptechniek aangepast. Mijn schoenen zijn steeds minimalistischer geworden, met steeds minder ondersteuning, demping en correctie. Als je vaker mijn blogs leest, weet je dat ik inmiddels zeer lange afstanden op FiveFingers loop.
Tegelijkertijd heb ik mijn looptechniek aangepast met ChiRunning en, uiteraard, ChiWalking. Ik heb daarmee geleerd om mijn voorvoeten in de afwikkeling veel minder te belasten dan ik voorheen deed. Het beter verdelen van de druk over de voetzool: je kunt het leren. Geen of slechts minimale hakverhoging helpt daarbij enorm. Ik ben blij dat ik deze weg ben gegaan, want ik kan nu ongehinderd lange afstanden wandelen en hardlopen, zonder steunzolen. Natuurlijk heb ik nog steeds holle voeten met een doorgezakte voorvoet, maar ze zijn een stuk sterker geworden en ik kan de belasting goed verdelen. Dat gaat inmiddels vanzelf goed.
Ik raad iedereen met voetklachten dan ook aan om eerst te kijken of een verandering van schoeisel en een verbetering van looptechniek helpt. Steunzolen zijn niet de eerste en enige optie. Ikzelf zie steunzolen als iets dat je toepast er echt aanwijzingen zijn dat er meer aan de hand is dan een verkeerde belasting van je voeten. Voor de meesten van ons geldt dat (gelukkig) niet.